Filtry stosowane w produktach ochrony przeciwsłonecznej

Każdy filtr UV działa na swój sposób, lecz wszystkie mają jedno podstawowe zadanie — chronić skórę przed szkodliwym promieniowaniem. Wybór między filtrem fizycznym, chemicznym czy organicznym wpływa nie tylko na skuteczność produktu, ale także na jego stabilność, bezpieczeństwo oraz zgodność z obowiązującymi przepisami. Rodzaj zastosowanego filtra może również decydować o konieczności umieszczenia dodatkowych oznaczeń na etykiecie kosmetyku. Jeśli zajmujesz się tworzeniem kosmetyków z funkcją ochrony przeciwsłonecznej, warto znać aktualnie dopuszczone kategorie filtrów UV, które z nich mogą wywoływać reakcje alergiczne oraz jak przebiega ich ocena i dokumentacja.

Filtry UV – co je różni i co łączy?

Filtry UV w kosmetykach mają za zadanie chronić skórę przed skutkami ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe, które dzieli się na dwa główne zakresy: UVA i UVB. Choć oba są niewidoczne gołym okiem, ich działanie znacząco się różni – zarówno pod względem głębokości przenikania, jak i konsekwencji dla skóry. Dlatego zanim kosmetyk ochrony przeciwsłonecznej ujrzy światło dzienne, powinien przejść badania produktów ochrony przeciwsłonecznej.

UVB – co to? To promieniowanie o krótszej długości fali (280–315 nm), które działa głównie powierzchniowo. Odpowiada za rumień, poparzenia słoneczne i uszkodzenia naskórka. Jego intensywność wzrasta latem, szczególnie w godzinach południowych. UVB może prowadzić do mutacji DNA i rozwoju zmian nowotworowych.

Promieniowanie UVA (315–400 nm) wnika głębiej – aż do warstwy skóry właściwej. Przyspiesza proces starzenia, osłabia włókna kolagenowe i może powodować przebarwienia. Co istotne – działa przez cały rok, nawet w pochmurne dni, a także przenika przez szkło.

Z tego względu skuteczny filtr UV powinien zapewniać szerokopasmową ochronę – zarówno przed UVA, jak i UVB. W praktyce oznacza to łączenie różnych substancji aktywnych w jednej formulacji, aby skutecznie dostosować ochronę przeciwsłoneczną do typu skóry oraz charakteru kosmetyku.

Kategorie filtrów UV – jak się w tym nie pogubić?

Istnieją trzy główne kategorie filtrów UV:

• Filtry chemiczne – absorbują promieniowanie UV, przekształcając je w energię cieplną.
  
• Filtry fizyczne – odbijają lub rozpraszają promieniowanie, działając jak mikroskopijna tarcza na powierzchni skóry.
  
• Filtry organiczne – Są to często substancje stworzone na bazie chemii organicznej, często zaliczane do filtrów chemicznych, ale czasem traktowane jako osobna kategoria ze względu na ich specyficzne właściwości. Mogą zapewniać ochronę przed określonymi zakresami UV, często stosowane w połączeniu z innymi filtrami, by zwiększyć zakres i skuteczność ochrony.
  

Dobór odpowiedniego filtra zależy od wielu czynników: formy kosmetyku (emulsja, spray, sztyft), jego przeznaczenia (twarz, ciało, dzieci, osoby z AZS), a także od kompatybilności z innymi składnikami. Na etapie projektowania produktu warto uwzględnić nie tylko skuteczność ochrony, ale też możliwe reakcje skórne i wymagania regulacyjne. W tym miejscu często pojawia się pytanie: filtr chemiczny czy mineralny? Odpowiedź nie jest uniwersalna – wszystko zależy od formuły i grupy docelowej.

Filtry chemiczne – przykłady i ograniczenia stosowania

Filtry chemiczne to najczęściej stosowana grupa, głównie ze względu na ich skuteczność i niewidoczne działanie na skórze. Działają “wewnątrz” skóry w warstwie rogowej, pochłaniając promieniowanie UV i przekształcając ją w bezpieczną formę, najczęściej w energię cieplną, która jest następnie rozpraszana.

Filtry chemiczne – przykłady:

• Octocrylene
  
• Avobenzone (Butyl Methoxydibenzoylmethane)
  
• Homosalate
  
• Ethylhexyl Methoxycinnamate
  

Stosowanie filtrów UV w kosmetykach jest regulowane przez różne akty prawne i wytyczne, które określają dopuszczalne składniki, ich stężenia oraz wymogi dotyczące bezpieczeństwa i oznakowania, np. Rozporządzenie (WE) nr 1223/2009 dotyczące produktów kosmetycznych – Załącznik VI tego rozporządzenia zawiera listę dozwolonych filtrów przeciwsłonecznych wraz z maksymalnymi stężeniami. Już na etapie formułowania produktu pomocna może być ocena składu kosmetyków, dzięki której unikniesz problemów przy wprowadzaniu kosmetyku na rynek.

Filtry fizyczne – działanie i właściwości

Filtry fizyczne, zwane też mineralnymi, działają inaczej niż chemiczne — zamiast pochłaniać promieniowanie UV, odbijają je i rozpraszają na powierzchni skóry. Działają natychmiast po aplikacji, co czyni je odpowiednimi dla skóry wrażliwej oraz dzieci.

Do najczęściej wykorzystywanych należą:

• Tlenek cynku (Zinc Oxide)
  
• Dwutlenek tytanu (Titanium Dioxide)
  

Nie są to filtry przenikające, co przekłada się na ich wyższy profil bezpieczeństwa. Wadą może być efekt bielenia skóry, który da się zminimalizować przez odpowiednie rozdrobnienie i stabilizację w recepturze. Zanim jednak kosmetyk z takim filtrem trafi na rynek, warto przeprowadzić dokładne badania kosmetyków – szczególnie w kontekście deklarowanego poziomu ochrony przeciwsłonecznej.

Naturalne filtry UV – czy to realna alternatywa?

Naturalne filtry UV często budzą zainteresowanie wśród producentów kosmetyków naturalnych, ale warto oddzielić deklaracje marketingowe od wymogów prawnych. Olej z pestek malin, masło shea czy olej marchwiowy wykazują pewne właściwości antyoksydacyjne i ochronne, ale nie mogą zastąpić dozwolonych przez rozporządzenie filtrów UV, jeśli produkt ma posiadać oznaczenie SPF.

Mogą natomiast:

• wspierać barierę ochronną skóry,
  
• działać łagodząco i regenerująco,
  
• uzupełniać ochronę zapewnianą przez filtry fizyczne i chemiczne.
  

Planując kosmetyk oparty o takie składniki, warto już na początku skonsultować jego strategię rynkową – najlepiej jeszcze przed rejestracją kosmetyków.

Filtry UV do włosów – jak działają i czego szukać?

Filtry UV do włosów chronią strukturę włosa przed uszkodzeniami, utratą koloru i łamliwością wywołaną przez promieniowanie UV. Zazwyczaj występują w produktach bez spłukiwania – odżywkach, mgiełkach i sprayach.

Nie wymagają deklaracji SPF, ale podlegają ocenie pod kątem skuteczności, stabilności oraz ewentualnych reakcji alergicznych. Warto uwzględnić ten aspekt w dokumentacji technicznej, a najlepiej poddać recepturę badaniom kosmetyków, zanim produkt zostanie skierowany do obrotu.

Ochrona przeciwsłoneczna – coś więcej niż filtr

Ochrona przeciwsłoneczna to nie tylko wybór odpowiedniego filtra UV. To również praca nad formulacją, testy potwierdzające deklaracje SPF, analiza stabilności oraz zgodność dokumentacji z obowiązującymi przepisami. Dobrze przygotowany produkt powinien być skuteczny, bezpieczny, estetyczny w użyciu – i zgodny z prawem.

Zanim kosmetyk trafi do obrotu, warto przejść przez kompleksową ocenę składu kosmetyków oraz przygotować pełną dokumentację zgodną z wymogami UE. To proces, który opłaca się zaplanować z wyprzedzeniem – nie tylko ze względu na bezpieczeństwo użytkownika, ale i reputację marki.

Jeśli tworzysz produkt z filtrem UV i potrzebujesz wsparcia w analizie, oznaczeniach lub dokumentacji – skontaktuj się z naszym laboratorium kosmetycznym.